Chyba każdy choć raz oglądając jakiś film, miał okazję zobaczyć, jak wygląda defibrylacja. Po tym gdy u chorej osoby nie ma tętna, ratownik podchodzi z zestawem AED, pojawia się charakterystyczny trzask, a jej ciało podskakuje. Tylko jak wygląda to w rzeczywistości? Jaką rolę odgrywa w tym rytm serca?
Dlaczego warto znać rytm do defibrylacji?
Zatrzymania krążenia mogą mieć różne źródła. Nie każda sytuacja jest taka sama. W związku z tym, kiedy dojdzie do nagłego zatrzymania krążenia, nie zawsze powinniśmy reagować tak samo.
Dlatego znajomość podstaw dotyczących rytmu defibrylacji i rytmu niedefibrylacyjnego jest bardzo istotna. Wiedząc, czym się one od siebie różnią, będziemy w stanie zareagować w razie potrzeby i zapewnić przywrócenie prawidłowego rytmu serca. Dobrze również zdawać sobie sprawę z istnienia mitów o pierwszej pomocy i niepowielania ich.
Czym jest rytm do defibrylacji?
Jak sama nazwa mówi rytm defibrylacyjny to taki rytm, na który możemy wpłynąć za pomocą defibrylacji. Wyładowanie elektryczne może pomóc wtedy, gdy dana osoba ma migotanie komór albo częstoskurcz komorowy bez tętna.
Jeżeli występują takie zaburzenia rytmu serca, automatyczny defibrylator zewnętrzny faktycznie może skorygować rytmy serca.
Za to rytm niedefibrylacyjny to rytm, przy którym nie należy stosować defibrylacji. Chociaż, gdy dochodzi do nagłego zatrzymania krążenia, pierwszym skojarzeniem jest jej użycie, nie zawsze jest to dobry pomysł. Gdy mamy do czynienia z asystolią albo aktywnością elektryczną bez tętna (PEA), lepiej się od tego powstrzymać. Znacznie lepiej sprawdzą się inne metody wsparcia takie, jak resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO) czy podawanie przeznaczonych do tego leków.
Jak analizować rytm serca?
Ale zanim jeszcze przejdziemy do samej defibrylacji, koniecznie należy wiedzieć, jak analizować rytmy serca i czym się one od siebie różnią.
Proces analizy polega na tym, że ocenia się zapis EKG. Biorąc to pod uwagę, warto znać charakterystyczne cechy poszczególnych rytmów.
Rola rytmów serca podczas nagłego zatrzymania krążenia
Często, o ile nie jesteśmy kardiologiem, wynik z EKG jest dla nas zupełnie niejasny i nie mówi zbyt wiele.
Natomiast w rzeczywistości można na nim zaobserwować nieregularne i chaotyczne fale, które najczęściej mówią o niekontrolowanym drżeniu mięśnia sercowego.
W takim razie, jak one wyglądają?
- migotanie komór VF (rytmy do defibrylacji) – nieregularne i chaotyczne fale o różnej amplitudzie i częstotliwości, nie ma wyraźnych załamów QRS,
- częstoskurcz komorowy bez tętna (rytmy defibrylacyjne) – szerokie i monograficzne załamki QRS o stałej częstotliwości, bez wyraźnych załamków P i T,
- asystolia (rytmy niedefibrylacyjne) – brak aktywności elektrody, płaska linia na zapisie EKG,
- PEA (rytmy niedefibrylacyjne) – nieregularne i słabe fale o różnej amplitudzie i częstotliwości, bez wyraźnych załamków QRS i bez tętna.
Zdolność szybkiego odczytywania zapisów z elektrokardiogramu umożliwia bezproblemowe udzielenie skutecznej pomocy, podejmując odpowiednie działania.
Migotanie komór a inne rytmy serca
Migotanie komór to jeden z najgroźniejszych rodzajów zaburzeń rytmu serca. W najgorszych wypadkach może prowadzić nawet do nagłego zatrzymania krążenia i śmierci.
Migotanie komór nie daje sercu czasu na wypełnienie się krwią przed kolejnym skurczem, co czyni je samo w sobie stanem krytycznym.
W efekcie odpowiednie działania i szybkie udzielenie bezbłędnej pierwszej pomocy jest tu szczególnie istotne.
Częstoskurcz komorowy bez tętna VT
Częstoskurcz komorowy bez tętna również jest bardzo poważnym zaburzeniem, ale nie aż tak niebezpiecznym jak migotanie komór. Jednak mimo wszystko należy podejść do tego równie poważnie.
To arytmia, w której komory serca kurczą się z dużą częstotliwością, ale skurcze są nieefektywne i nie generują pulsu. Dochodzi wtedy do sytuacji zatrzymania krążenia i taki stan wymaga natychmiastowej interwencji.
Głównym mechanizmem powstawania VT najczęściej jest uszkodzenie mięśnia sercowego. Może powstać na przykład na skutek zawału, co prowadzi do powstania ognisk pobudzenia w komorach serca.
Dlaczego defibrylacja ratuje życie? Przywrócenie prawidłowego rytmu serca
W trakcie defibrylacji, gdy stosujemy automatyczny defibrylator zewnętrzny, przez mięsień sercowy przepływa wyładowanie elektryczne, które zatrzymuje niekontrolowane i chaotyczne skurcze komór serca. Potem znowu możemy zauważyć prawidłowy rytm serca.
Działa to w ten sposób, że AED powoduje depolaryzację komórek mięśnia sercowego. To następnie prowadzi do zatrzymania nieprawidłowego rytmu i umożliwia sercu powrót do normy.
Jak działają defibrylatory AED?
Defibrylator AED to narzędzie, które samo analizuje rytm serca i decyduje, czy bezpośredni masaż serca jest potrzebny. Polega na wykrywaniu rytmów defibrylacji takich, jak migotanie przedsionków i występowanie częstoskurczu komorowego bez tętna, a później dostarcza odpowiednie wyładowanie elektryczne.
Jak przeprowadzić defibrylację elektryczną?
Działajmy na ustalonych warunkach pierwszej pomocy, więc zaleca się wezwanie służb ratunkowych.
Na początku upewnij się, że poszkodowany nie jest przytomny i nie oddycha. Następnie włącz defibrylator i postępuj zgodnie z instrukcjami producenta. Odsłoń klatkę piersiową danej osoby i nałóż elektrody.
Pozostaje nic innego, jak pozwolić AED pracować. Może wydarzyć się tak, że przyrząd sam stwierdzi, że defibrylacja nie jest konieczna. Wówczas zostaniesz o tym poinformowany.
Zanim przejdziesz do wyładowania elektrycznego, sprawdź, czy przypadkiem świadkowie zdarzenia nie dotykają poszkodowanego i dopiero wtedy wciśnij przycisk „wstrząs”.
Później w miarę możliwości kontynuuj resuscytację krążeniowo-oddechową zgodnie z wytycznymi. A jeżeli AED uzna, że warto powtórzyć zabieg, zrób to. Warto wiedzieć, że w razie potrzeby można go przeprowadzić zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci oraz tym samym zapewnić przeżycie poszkodowanego.
Przypominamy, że udzielamy warsztatów z pierwszej pomocy, dzięki którym będziesz wiedział, jak zareagować w kryzysowych sytuacjach!
Rytmy defibrylacyjne i niedefibrylacyjne w resuscytacji krążeniowo-oddechowej
Resuscytacja to cały szereg działań, które mają jeden wspólny cel – przywrócenie poszkodowanej osoby do życia. Bardzo istotne są tutaj właśnie rytmy serca, ponieważ to one określają, z jakich praktyk będziemy korzystać. Odpowiedni dobór to większa skuteczność i oszczędność czasu.
Co wpływa na nagłe zatrzymanie krążenia?
Co tak właściwie sprawia, że dochodzi do nagłego zatrzymania krążenia? Źródłem problemu mogą być różne mechanizmy i przyczyny.
Często idą za tym problemy rytmu serca, czyli między innymi migotanie komór VF i występowanie częstoskurczu komorowego. Ale stać za tym mogą także kwestie pozakardiologiczne, jak chociażby ostre niedotlenienie, hipotermia lub zatorowość płucna.
Odwracalne przyczyny zatrzymania krążenia
Są to takie czynniki, które mogą prowadzić do zatrzymania krążenia, ale można je zidentyfikować i leczyć w celu przywrócenia czynności serca. Obejmują one między innymi:
- hipoksję,
- hipowolemię,
- obecność ciał obcych w drogach oddechowych,
- zatrucie.
Problemy z akcją serca zawsze niosą za sobą pewne niebezpieczeństwo. Dlatego w razie potrzeby, dobrze jest wiedzieć, jak należy reagować w sytuacji zatrzymania krążenia.
