Jak wiadomo, oddychanie jest niezbędne do życia. Każdy z nas to robi przez cały czas. Jednak bardzo duża część społeczeństwa robi to albo niepoprawnie, albo ma z tym pewne problemy.
Szczególnie trudne może być rozpoznanie nieodpowiedniego oddychania u najmłodszych, a warto wiedzieć, że jest to czas, kiedy kształtują się pewne nawyki. Tymczasem w przypadku bezdechu u niemowląt ważna jest szybka reakcja.
A więc, jaka częstość oddechów na minutę jest dobra? Jak zadbać o to, by wszystko odbywało się po naszej myśli?
Oddychanie jako niezbędny proces dla życia
Wyobrażając sobie oddychanie, z reguły mamy na myśli wciąganie powietrza nosem lub ustami i wypuszczanie go tą samą drogą. Z tym że w praktyce, to znacznie bardziej skomplikowany i złożony proces.
Tlen, który pobieramy z otoczenia, dostarczamy do komórek organizmu. Samo oddychanie dzieli się na dwa etapy:
- zewnętrzne – dochodzi do niego podczas wdychania powietrza,
- wewnętrzne – tlen wykorzystuje się do produkcji energii.
Produktami ubocznymi tej czynności są woda i dwutlenek węgla, które są wydalane z organizmu podczas wydechu.
Z czego składa się układ oddechowy?
Drogi oddechowe człowieka dzielą się na dwie części: dolne i górne.
W skład górnych dróg oddechowych wchodzi jama nosowa oraz gardło. Wdychane powietrze najpierw trafia właśnie tutaj, po czym jest transportowane dalej do dolnych dróg oddechowych organizmu.
Te z kolei składają się z:
- krtani,
- tchawicy,
- oskrzeli,
- oskrzelików,
- pęcherzyków płucnych,
- przepony.
Z czego oskrzela, oskrzeliki i pęcherzyki płucne razem tworzą płuca.
Natomiast nie na tym kończy się cały proces oddychania. Mimo że tlen nie trafia do przepony, pełni ona bardzo ważną rolę. Jest to mięsień, który kurczy się podczas wdechu i otwiera płucom przestrzeń do swobodnego nabierania powietrza.
W tym czasie klatka piersiowa się rozszerza, a ciśnienie w jamie brzusznej się zwiększa. Natomiast podczas wydechu przepona ponownie wraca do swojego pierwotnego kształtu.
Techniki oddychania – jakie wyróżniamy?
Najczęściej nie zastanawiamy się głębiej nad tym jak oddychamy. Robimy to naturalnie i automatycznie. Wydaje się, że jest to proces tak prosty, że nie trzeba poświęcać mu więcej uwagi.
Jednak jest to nieprawda. Nad oddychaniem można pracować i warto zadbać o to, by przebiegało odpowiednio. Ma to znaczenie zwłaszcza u dzieci, ponieważ to w najmłodszych latach wyrabiamy sobie nawyki, które później kontynuujemy. Jako rodzic powinieneś również wiedzieć, na czym polega reanimacja dzieci i niemowląt.
Dlatego pamiętajmy, że istnieją dwa rodzaje oddechu, czyli brzuszne i za pomocą klatki piersiowej. Ale czym się one różnią?
Rozróżniamy je tym, że podczas oddychania klatką piersiową, jak sama nazwa mówi, klatka się unosi. Dzieje się tak z racji na to, że dochodzi do napięcia mięśni międzyżebrowych. Za to oddychanie brzuszne wymaga większej pracy przepony. W trakcie pobierania powietrza, płuca ją obniżają. Z tej techniki korzystamy zazwyczaj wtedy, gdy jesteśmy zrelaksowani. To automatyczny proces, który nie potrzebuje z naszej strony większego wysiłku – w przeciwieństwie do tego, z użyciem klatki piersiowej.
Co więcej, jest ono bardzo korzystne przy wykonywaniu ćwiczeń. Świadomość prawidłowego oddychania bardzo pomaga w poprawianiu swoich wyników i w lepszym samopoczuciu przy okazji treningu.
Ćwiczenia na oddychanie
Poprawnego oddychania można się nauczyć. Im wcześniej zaczniemy zwracać na to uwagę, tym lepiej.
Jedna z najpopularniejszych metod mówi, że należy się położyć i spokojnie oddychać. Wpuszczaj powietrze nosem i staraj się kontrolować, by przemieszczało się aż do dolnej części płuc tak, aby brzuch się uniósł.
Potem wypełnij powietrzem swoją klatkę piersiową, aby ona także się uniosła. Wstrzymaj oddech na parę sekund, a następnie powoli wypuszczaj powietrze, zaczynając od dolej części płuc, a kończąc na górnej.
Oddychanie podczas wysiłku
Kolejna metoda przyda się na przykład podczas większego wysiłku, w szczególności, gdy coś podnosimy.
Weź głęboki oddech i spróbuj wydychać powietrze przez zaciśnięte usta. Rób to powoli, odliczając 4 sekundy.
Jakie oddychanie dla każdego wieku dziecka?
Częstość oddychania to współczynnik, który określa liczba oddechów wykonanych w czasie 1 minuty.
Chociaż u każdego będzie się ona różnić, istnieją pewne normy. Na przykład u dorosłych i nastolatków będzie to przedział pomiędzy 12-20.
Natomiast dla wieku dziecka do 6 lat jest to już do 24 oddechów na minutę. Zasada jest tak, że im jest ono młodsze tym, większy przedział.
U dzieci pomiędzy 2-5 lat liczba oddechów to 24-30, podczas gdy dla niemowląt 25-40. Z czego 6-miesięczne będzie trzymało się górnej granicy, a w momencie skończenia 12 miesięcy poziom zejdzie mniej więcej do maksymalnie 35 oddechów. Warto również zdawać sobie sprawę z istnienia produktów zakazanych dla niemowląt, które mogą zagrażać życiu maluchów. Niektóre z nich mogą stanowić ryzyko zadławienia, uniemożliwiając pełne złapanie oddechu.
Rekordzistami w tej kwestii są noworodki, które w minutę wykonują od 30 do 50 oddechów. Standardowym wynikiem jest około 45 pełnych cykli.
Co wpływa na częstotliwość oddechów na minutę?
Bardzo często możemy się spotkać z tym, że tempo oddechu nieco odbiega od normy.
Na przykład przyspieszony oddech pojawia się wtedy, gdy chore dziecko ma problemy serca lub płuc. Poza tym czynnikiem, który również podnosi tempo oddychania, jest często stres i strach. Z kolei za zwolnioną częstotliwością oddychania najczęściej idą choroby mózgu lub metaboliczne. Z kolei, gdy dziecku towarzyszy podwyższona temperatura ciała i konieczne jest zbicie gorączki u niemowlaka, najprawdopodobniej oddychanie będzie przyspieszone jeszcze bardziej niż zazwyczaj.
Jak dziecko oddycha?
Poza tym, że częstość oddechu dziecka powinna być zgodna z ustalonymi normami, ważne, aby od najmłodszych lat zwracać uwagę na technikę.
Często występuje u nich tendencja do płytkiego oddychania ustami. Można rozpoznać je po tym, że głównie rozszerzają się górne obszary klatki piersiowej oraz łopatki i ramiona się unoszą. Dopiero w kolejnej fazie podciąga się brzuch. Warto uczyć dziecko tego, aby starało się oddychać nosem, a nie ustami. W ten sposób znacznie lepiej się dotleni i będzie to niosło za sobą wiele zalet w przyszłych latach.
Nieprawidłowy oddech u dziecka – jak rozpoznać zaburzenia oddychania
Problemy z oddychaniem dają o sobie znać bardzo wcześnie. Najłatwiej rozpoznać je po tym, że między innymi dziecko źle sypia, a w ciągu dnia ma problemy z koncentracją. To może być już niepokojącym objawem.
Długotrwałe i nieleczone dolegliwości z oddychaniem mogą nieść za sobą pewne konsekwencje.
W najgorszych przypadkach może dochodzić do zasłabnięć spowodowanych przez brak odpowiedniej ilości dostarczanego tlenu. A wtedy liczy się pierwsza pomoc z naszej strony. Dlatego rodzice powinni znać prawidłowe praktyki, podobnie jak nauczyciele pracujący z dziećmi.
Ponadto szczególnie niebezpieczne jest to, gdy maluch ma kłopoty z oddychaniem, a ma astmę lub anemię. Wtedy objawy mogą się pogarszać.
Więc warto skontaktować się z lekarzem pulmonologiem zawczasu, gdy tylko zauważamy, że wydech nie wygląda poprawnie.
